Διάστρεμμα Ποδοκνημικής
Έννοια
Η ποδοκνημική άρθρωση είναι μια γωνιώδης άρθρωση με ένα βαθμό ελευθερίας και σχηματίζεται απο τον αστράγαλο και την κνήμη. Οι συνδέσμοι που προσασπίζουν την έξω πλευρά της ποδοκνημικής είναι ο πρόσθιος αστραγαλοπερονικός, ο οπίσθιος αστραγαλοπερονικός και ο πτερνοπερονικός, ενώ την έσω πλευρά ο δελτοειδής σύνδεσμος ο οποίος διακρίνεται σε 4 μοίρες ( έσω, έξω, οπίσθιος και μεσόστεος αστραγαλο-πτερνικός (Hertel, 2002).
Διάστρεμμα ονομάζεται η κάκωση των μαλακών μορίων και συγκεκριμένα των συνδέσμων που προασπίζουν την άρθρωση.
Επιδημιολογία
Η Ποδοκνημική είναι η συχνότερη περιοχή τραυματισμού με ποσοστό (10-30%) (Fong et al., 2007) και το διάστρεμμα ο συχνότερος τραυματισμός στους αθλητές (Wu, et al., 2010)
Το 85% των διαστρεμμάτων της ποδοκνημικής προκαλούνται λόγω βίαιης ανάσπασης του έσω χείλους και πελματιαίας κάμψης (Wu, et al., 2010).
Συχνά τραυματιζόμενος σύνδεσμος είναι ο πρόσθιος αστραγαλοπερονικός - πιο αδύναμος σύνδεσμος από τους 3 έξω πλάγιους συνδέσμους ΠΔΚ- (Chan, et al., 2011; Rodriguez-Merchan, 2011). Ο δεύτερος πιο συχνά τραυματιζόμενος είναι ο οπίσθιος αστραγαλοπερονικός και ακολουθεί ο πτερνοπερονικός σύνδεσμος (Puffer, 2001). Μπορούν βέβαια με μια βίαιη ανάσπαση του έσω χείλους να τραυματιστούν και οι σύνδεσμοι της υπαστραγαλικής άρθρωσης (Lynch, et al., 1999).
Ένα οξύ διάστρεμμα του έξω πλαγίου συνδέσμου παρατηρείται συχνά σε νεαρούς αθλητές 15-35ετών (Lynch, et al., 1999). Σύμφωνα με τον Chan και τους συνεργάτες του (2011) το 80% των οξέων διαστρεμμάτων αποκαθίστανται πλήρως με συντηρητική αγωγή, ενώ το 20% αναπτύσσει λειτουργική ή μηχανική αστάθεια η οποία έχει ως αποτέλεσμα την χρόνια αστάθεια της ποδοκνημικής.
Μηχανισμός κάκωσης διαστρέμματος
Ο πιο συχνός μηχανισμός πρόκλησης του διαστρέμματος συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια της πελματιαίας κάμψης και της ανάσπασης του έσω χείλους (Lynch, et al., 1999; Hertel, 2002) όταν το κέντρο βάρους του σώματος είναι ακριβώς πάνω από τον αστράγαλο (Chan, et al., 2011). Ο λόγος είναι ότι πελματιαία κάμψη δεν παρέχει τόση σταθερότητα στην ποδοκνημική σε αντίθεση με την ραχιαία κάμψη όπου η άρθρωση κλειδώνει και το πόδι δεν είναι τόσο ευάλωτο σε τραυματισμούς.
Ιδιοδεκτικότητα & Διάστρεμμα
Εάν οι μύες της περιοχής της ποδοκνημικής δεν είναι τοσο ισχυροί έτσι ώστε να να αντιμετωπίσουν την βίαιη κίνηση της τότε οι συνδέσμοι τραυματίζονται (Willems, et al., 2002). Με τον τραυματισμό αυτό οι μηχανουποδοχείς της περιοχής που έχουν την ικανότητα να ανιχνεύουν τις μεταβολές της τάσης και της θέσης των δομών που είναι τοποθετημένοι, τραυματίζονται και έτσι η μεταφορά των ερεθισμάτων απο και προς τον εγκέφαλο διαταράσσεται και πιθανόν να οδηγήσει σε διαταραχή της ιδιοδεκτικότητας (Ross, 2006).
Η ιδιοδεκτικότητα ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει τη θέση των μελών του χωρίς την βοήθεια της όρασης (Payne, et al., 1997) και επίσης επιτρέπει στο άτομο να διατηρεί τη σταθερότητα και τον προσανατολισμό του σώματος του κατά τη διάρκεια στατικών και δυναμικών δραστηριοτήτων (Laskowski, et al., 2000). Επομένως με ένα διάστρεμμα το άτομο χάνει την ισορροπία του και αντιμετωπίζει σημαντικά πρόβλήματα στην βάδιση από τη μείωση της σταθερότητας που προκύπτει από τον τραυματισμό (Zöch, et al., 2003).
Ταξινόμηση και κλινική εικόνα
Τα διαστρέμματα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη συνδεσμική κάκωση:
- 1ου βαθμού: Υπερδιάταση ή πιθανή ρήξη των συνδεσμικών ινών με μερική ή καθόλου αστάθεια. Λίγος πόνος, μικρής έκτασης οίδημα και δυσκαμψία της άρθρωσης. Αποχή απο δραστηριότητες 7-14 ημέρες περίπου.
- 2ου βαθμού: Μερική ρήξη των συνδεσμικών ινών, ίσως και πλήρης ρήξη του πρόσθιου αστραγαλοπερονικού. Πιθανόν να υπάρχει μέτρια αστάθεια στην άρθρωση, μέτριος προς έντονος πόνος, οίδημα και δυσκαμψία στην άρθρωση. Αποχή 2-6 εβδομάδες περίπου απο τις δραστηριότητες.
- 3ου βαθμού: Πλήρης ρήξη και των τριών δεσμίδων του έξω πλαγίου συνδέσμου. Έντονος πόνος ο οποίος υποχωρεί ή εξαλείφεται λόγω διαταραχής των νευρικών ιστών, διάχυτο οίδημα με αποτέλεσμα μερικές ώρες μετά την κάκωση η άρθρωση να είναι πολύ δύσκαμπτη και να υπάρχει έντονη αστάθεια (Lynch, et al., 1999; Prentice, 2007). Αποχή 4-26 εβδομάδες περίπου απο τις δραστηριότητες.
Θεραπεία:
- Τα διαστρέμματα 1ου και 2ου βαθμού δεν χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση αλλά αντιμετωπίζονται συντηρητικά.
- Μια συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει άμεση χρήση του PRICE (προστασία, ανάπαυση, πάγο, συμπιεστική περίδεση και ανάρροπη θέση) για τη μέιωση του πόνου και της φλεγμονής για τις πρώτες 2-4 ημέρες μαζί με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ηλεκτροθεραπεία.
- Παράλληλα εκτελούνται ισομετρικές ασκήσεις, ασκήσεις αρχικά σε μικρό εύρος τροχιάς και στις αρχές του εύρους της κίνησης και μετά σε πλήρες, διάτασεις πελματιαίων καμπτήρων ιδιαίτερα του αχιλλείου τένοτνα και μεταφορές βάρους. Μετέπειτα εκτελούνται ασκήσεις ενδυνάμωσης με προοδευτικό βάρος σε όλες τις κινήσεις τις ποδοκνημικής, και τέλος ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και ισορροπίας προσομοιάζοντας τις με δραστηριότητες που εκτελεί το άτομο στην καθημερινότητα του (Lynch and Renström, 1999).
3ου Βαθμού:
- Θεραπεύεται με χειρουργική επέμβαση
Να θυμάστε πάντα ότι το κάθε πρόγραμμα αποκατάστασης είναι εξατομικευμένο και η έγκαιρη, σωστή και προοδευτική αποκατάσταση οποιουδήποτε τραυματισμού προλαμβάνει την επανάληψη του.
Τζωρτζίνα Χούρη
Φυσικοθεραπεύτρια BSc